Loonsystemen, Arbeidsorganisatie en Arbeidsverhoudingen in de Belgische Glas- en Textielnijverheid

Meestal komen arbeidsverhoudingen pas naar de historiografische oppervlakte wanneer ze gekaderd worden binnen bredere maatschappelijke verhoudingen en institutionele ontwikkelingen. In deze verhandeling worden arbeidsverhoudingen benaderd vanuit de manier waarop arbeid concreet georganiseerd wordt. Loonsystemen slaan daarbij op de berekeningswijze van het loon en verschaffen inzicht in de verschillende vormen van interne onderaanneming die gangbaar waren in twee vooraanstaande Belgische nijverheden (glas- en textielindustrie). Doorheen technologische ontwikkelingen werden de arbeidsorganisatorische afspraken geherdefinieerd en de meerwaarde-extractie verder opgedreven. Dergelijke ontwikkelingen lagen aan de basis van de arbeidersopstanden van 1886. De sociale wetgeving die nadien in voege trad, codificeerde een reeds bestaande afhankelijkheidsrelatie. Dit was echter een proces met meerdere snelheden, dat vraagt om onderzoek op micro niveau. Door het loon voorbij het vraagstuk omtrent de levensstandaard te denken, kan nieuw licht geworpen worden op de voorgeschiedenis van geïnstitutionaliseerde arbeidsverhoudingen in België.